Efektywny sen jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na ogólne zdrowie organizmu. Gdy nocna regeneracja jest zaburzona, ryzyko pojawienia się różnych dolegliwości, w tym również związanych z problemami ortodontycznymi jest znacznie większe. Jak wady ortodontyczne można powiązać ze snem?
Wady zgryzu a sen
Problemy ze snem ma wiele osób, jednak najczęściej kojarzą się one z trudnościami z zasypianiem, czy budzeniem się o nieregularnych godzinach. Nie brakuje jednak przypadków, w których nieefektywny sen sprzyja pojawieniu się różnych wad zgryzu i kłopotów z utrzymaniem zębów we właściwym stanie. Jakie są to przypadki?
1) Bezsenność podwyższa ryzyko wystąpienia paradontozy i próchnicy zębów. Odpowiada za to mniejsza produkcja śliny, a także częste podjadanie w godzinach nocnych.
2) Podobny efekt będzie miał bezdech senny, który wysusza jamę ustną i źle wpływa na stan dziąseł. W tej przypadłości konsekwencją długotrwałego oddychania przez usta mogą być zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu stawu skroniowo-żuchwowego. Z drugiej strony bezdech senny może być wywołany przez utrzymujące się wady zgryzu. Niewłaściwe ustawienie zębów utrudnia przepływ powietrza oraz wymusza nienaturalne ułożenie szczęki i języka.
3) Wady zgryzu powodują wzmożone napięcie mięśniowe, dlatego często osoby cierpiące na taką przypadłość odczuwają przewlekłe bóle głowy, które pojawiają się również w nocy. Dyskomfort z tym związany nie pozwala na efektywny sen, pogarszając samopoczucie w trakcie dnia.
4) Sen ma też związek z wadami ortodontycznymi, kiedy przyjmuje się pozycję spania na brzuchu. Pojawia się wtedy nacisk na szczękę wywołujący niekontrolowane ruchy zębów, a w konsekwencji ich stłoczenie utrudniające utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej.
Najczęstsza przypadłość – zgrzytanie zębami w nocy
Wady zgryzu często wywołują charakterystyczną przypadłość zgrzytania zębami w nocy. Tzw. bruksizm jest tłumaczony jako niekontrolowany ścisk szczęki, któremu towarzyszy wzrost napięcia w stawach skroniowo-żuchwowych. Niekiedy osoba śpiąca jest nieświadoma, że zgrzyta zębami podczas snu, jednak później odczuwa ona różne konsekwencje. Można do nich zaliczyć budzenie się w nocy, senność w dzień, ból gardła, szczęki, a nawet pleców. Zgrzytanie jest też bardzo szkodliwe dla samych zębów. Pojawiają się pęknięcia w szkliwie, a zatem wzrasta szansa rozwoju chorób uzębienia i dziąseł np. próchnica, nadwrażliwość zębów, czy paradontoza. Nieleczony bruksizm może mieć poważniejsze skutki, dlatego obserwując u siebie taką dolegliwość, konieczna jest konsultacja ze specjalistami m.in. z lekarzem ortodontą.
Problemy ze snem u dzieci
Wady zgryzu wpływające na pogorszenie jakości snu obserwuje się również u dzieci. Niewłaściwe ustawienie zębów może powstać już w wieku niemowlęcym i szkolnym, kiedy mamy do czynienia z długotrwałym używaniem smoczka, ssaniem kciuka, niewłaściwą dietą, a także nawykowym zgrzytaniem zębami. Okazuje się, że złym nawykiem dla dzieci jest też spanie na brzuchu. W takiej pozycji już w okresie niemowlęcym obserwowany jest nacisk na kości szczęki i żuchwy, co powoduje jej zwężanie. To z kolei sprawia, że pojawiające się w późniejszym okresie zęby mają mniej miejsca i mogą na siebie nachodzić lub wyżynać się w nietypowych miejscach.
Ortodoncja i zdrowie – jak zadbać o dobry sen?
W pierwszej kolejności chcąc zadbać o zdrowy sen, należy wypracować pewne techniki niwelujące odczuwany przez dzień stres i silne emocje. Warto też unikać spania na brzuchu, aby nie wpływać negatywnie na stan zębów zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Jeśli jednak nieefektywny sen idzie w parze z wadami zgryzu, konieczna jest konsultacja ortodontyczna. W trakcie leczenia bruksizmu, czyli zgrzytania zębami, pacjenci otrzymują indywidualnie wykonane szyny zgryzowe (szyny relaksacyjne) lub nakładki, które mają redukować napięcie i rozluźnić mięśnie szczękowe.
W przypadku wad zgryzu powiązanych ze snem potrzebne są już sprawdzone techniki leczenia, a więc aparaty ortodontyczne w różnych modelach lub aparaty nakładkowe typu Invisalign. Dzięki nim problem stłoczeń i innych komplikacji wynikających ze złego umiejscowienia zębów można rozwiązać po określonym czasie.
